اصفهان

          سرزمین اصفهان حدود 2600 سال پیش بخشی از سرزمین ماد بود. بعضی از پژوهشگران عقیده دارند كه نام  این سرزمین در روزگار هخامنشیان گابه یا گی بوده است و پاراتیكا، كه آن را فریدون امروزی می دانند، از نواحی مشهور و آباد آن بوده است. در روزگار اشكانیان، سرزمین اصفحان یكی از استانهای بزرگ كشور بوده است.

          دردوره ساسانیان نیز سرزمین اصفحان استانیمهم به شمار می آمد و محل زندگی اعضای هفت خاندان ایرانی بود كه شغلهای مهم حكومتی داشتند. همچنین شهرر اصفحان مركز سپاه بود.

          مسلمانان عرب در روزگار خلافت عمر، خلیفه دوم، اصفحان را تسخیر كردند و از آن پس، تا قرن چهارم هجری قمری این سرزمین زیر فرمان خلفای عرب بود. آن گاه، نخست،زیاران وآل بویه به سلطه اعراب براین سرزمین پایان دادند وبه آبادی آن همت گماشتند .

قرارگرفتن اصفهان درمركزایران ،حاصلخیزبودن خاك وآبادانی آن سبب شده است كه همه حكومتهای ایرانی به آن توجه كنند ومهاجمان خارجی نیزبه این سرزمین وبه ویژه شهراصفهان بتازند وآن راتصرف كنند.درقرن پنجم هجری قمری اصفهان زیرفرمان سلجوقیان بود. پس ازسلجوقیان، خوارزمشاهیان ،مغولان،ایلخانان،آل مظفر ،وسپس تیموریان دراصفهان فرمانروایی كردند. درحمله امیرتیمور به اصفهان دهها هزاركشته شدند.

پادشاهان صفوی به سرزمین اصفهان وشهرهای آن توجه وعلاقه بسیار نشان دادند.شهر اصفهان ،در دوره صفویان آبادی ورونق بسیار یافت.

پس ازسقوط صفویان سرزمین اصفهان رونق وشكوه پیشین خودرا تااندازه ای ازدست داد. بااین همه، استان وشهر اصفهان همواره ازاهمیت بسیاری برخورداربوده است.

ازتمدن وفرهنگ تاریخ چندهزارساله اصفهان بناها ونشانه هایی برجای مانده است .كه بیشترآنها در شهر اصفهان جای دارند. پل شهرستان ،آتشگاه،ودوسرستون سنگی ازروزگارساسانیان ،مسجدجامع، كنیسه عمو شعیا،كلیسای وانك جلفا،كاخهای چهلستون ،هشت بهشت ،عالی قاپو،پلهای مارنان،الله وردی خان ،وخواجو،مسجدامام (ره) ،مسجدشیخ لطف الله ،مدرسه چهارباغ ،منارجنبان ازبناهای مهم اصفهان هستند.

مسجدجامع نایین،مسجدجامع اردستان ،مسجدجامع نطنز،بقعه ومسجدپیر بكران ،ویرانه های قلعه خان لنجان،سدشاه اسماعیل ،امامزاده هفده تن ،وپل قاضی زید درگلپایگان ،باغ فین كاشان ،كاروان سرای مهیار ،وبسیاری بناها وآثاردیگر،درگوشه كناراصفهان یاد آور تاریخ دراز این سرزمین هستند.