اصطلاح فاعل معنوی است كه درحقوق عامه مورد استعمال وپذیرش قرار گرفته ومقصود از آن شخصی است كه به توسط اشخاص فاقد مسئولیت كیفری ویا فاقد سوءنیت ، مرتكب جرائم مورد نظر خود می شود . فاعل معنوی درمقابل فاعل مادی كه بطور مستقیم و فیزیكی عملی را كه موجه جرم است ، انجام می دهد، قرارمیگیرد. و در پاسخ این سئوالی كه آیا فاعل معنوی همان فاعل اصلی است یا از مصادیق معاونت درجرم به وسیله اغوا وتحریك به ارتكاب جرم است ؟ گفته شده :! در تحریك به ارتكاب جرم باید شخص تحریك شده دارای مسئولیت كیفری بوده واین گونه اعمال در ذهن واراده او تأثیر گذاشته ونتیجتاً علی رغم آگاهی به مجرمانه بودن عمل، اقدام به ارتكاب آن نماید . به علاوه درمعاونت درجرم باید یك نفر به عنوان فاعل اصلی موجود باشد تا محرك، معاون او تلقی شود ، حال آنكه دراینجا مباشر به منزله آلت است در دست او لذا به نظر می رسد فاعل معنوی نقش فاعل اصلی را دارا باشد زیرا جرم عرفاً به او مستند می باشد .

فاعل معنوی در برابر فاعل مادّی کسی است که جرم را توسط دیگری مرتکب شود. به سخن دیگر، کسی که با داشتن اقتدار خواه در عمل و خواه به موجب قانون جرم را بی آن که مادتاً در ارتکاب آن مداخله کند واقع می سازد. فاعل معنوی را باید نسبت به فاعل مادّی که بازوهای اجرایی جرم محسوب می شود مغز اندیشنده به شمار آورد و به همان اندازه از افعال او بیمناک بود. به همین دلیل در ارتکاب بعضی از جرایم قانون گذار تفاوتی میان فاعل مادّی و معنوی قائل نشده و هر دو را به یک میزان مسئول شناخته است.

فهرست مطالب

كلیات(مقدمه)

واژگان كلیدی..

فرضیات پژوهش....

طرح مسئله.

فاعل معنوی و تفاوت آن با سبب و معاون جرم

مبنای حقوقی مسئولیت جزایی به خاطر عمل دیگری

نظریه مبتنی بر فرض فاعل معنوی جرم

مبنای حقوقی مسؤولیت جزایی ناشی از عمل دیگری

عنصر معنوی و روانی جرم

بررسی تطبیقی معاونت در جرم در حقوق ایران، فرانسه و لبنان

پاسخ به سوالات فرضیه ها

نتیجه گیری..

منابع.